VIII – Johannes Jansz schrijft met moeite zijn naam

Johannes Bontenbal (VI1-7) trouwt 12 oktober 1757 te Zevenhuizen met Pietertje Leenderts Mastenbroek. Zij kwam niet uit Zevenhuizen en zo kon het gebeuren dat haar achternaam verkeerd werd geschreven in het kerkelijk trouwboek, namelijk Matsenbroek. Misschien kwam dat wel omdat Matse in Zevenhuizen wel een bekende familienaam was. Wat verder aan de trouwakte opvalt, is dat Pietertje haar handtekenìng nìet kon zetten en dus het schrijven en waarschijnlijk ook het lezen niet beheerste. Zij ondertekende met het zetten van een kruisje. Johannes daarentegen had ongetwijfeld hard geoefend en kon op de grote dag van zijn huwelijk, alhoewel wat bibberig, de trouwakte met “hans bontenbal” ondertekenen. Het is goed te zien dat het geen geschoolde hand was en dat het schrijven ongetwijfeld moeizaam verlopen is. Ook het gebruik van hoofdletters was nog te moeilijk voor hem.

Dat Johannes maar met moeite kon schrijven en zijn echtgenote Pietertje in het geheel niet, betekende niet dat zij arm of aan de onderkant van de samenleving zaten. Zo lieten zij kort na hun huwelijk een testament opmaken. Op 17 april 1758 compareerden zij voor Abraham van Alphen, openbaar notaris te Moerkapelle en Wildeveenen. In het vijf pagina’s tellende testament werden de zaken zo vastgelegd zoals deze heden ten dage nog zouden gelden.

Interessant in het testament is deze alinea: “onder deze conditien nogtans dat de langstlevende van hen comparanten gehouden sal sijn de kind of kinderen die de eerststervende van hen comparanten sal komen nalaten, eerlijk te alimenteren en onderhouden in alle corponeele nooddruften, soo van eten, drinken, kleederen als andersints tot derselver meerderjarigheijt, huwelijken off eerder geapprobeenden state off eerder sterfdag toe, en middelerwijle deselve te laten leeren leesen, schrijven en cijfferen, mitsgaders een stijl ofte ambacht, alles na beguaamheijt van de selve kind of kinderen en het vermogen van de langstlevende, en bovendien aan deselve kind of kinderen tot een der voorsegde Staten of Jare gekomen sijnde nog uytte keeren en te voldoen ider een somma van drie guldens, en dat alles in plaats en involle voldoening van derselver simpele en naakte legitieme portie hen na regten competerende, met volle regten en titule van institutie.

Alles lijkt goed geregeld voor de eventuele kinderen van Johannes en Pietertje. Helaas, Pietertje overlijdt 17 maanden na haar huwelijk zonder dat er nakomelingen zijn geboren.

Bronvermelding

Bovenstaande tekst is afkomstig uit ‘Het Zuid-Hollandse geslacht Bontenbal: de oudste twaalf generaties (Rijswijk, 2005)’ geschreven door P.J. Bontenbal.